zaterdag 22 februari 1997

Meterspoor en bovenleiding

februari 1997 - eerste module in ruwbouw gereed met sporen 0e; proefritten met A250 [die later het nummer A251 zou krijgen].

Maar dat 0e was het toch niet helemaal. Het tramrijtuig zag er te breed uit voor het erg smalle spoor, het leek bijna een monorail. En ik kreeg het gevoel dat ik toch weer met h0 bezig was - er lagen ook alleen nog maar 16,5mm-sporen, zonder schaal-nul-landschap. Kortom, het moest anders. Meterspoor zou het worden, het breedste smalspoor waar de NEM-normen in voorzagen.

De Manx Electric Railway rijdt weliswaar op een spoorwijdte van 915 mm (3ft), maar ik wilde me graag conformeren aan de NEM-normen. Het ging me iets te ver om alles zelf te bedenken. Een voorbeeldgetrouwe spoorwijdte zou neerkomen op 21 mm. Op zich geen probleem, maar bij het eerste wissel dat je bouwt, doemt de vraag op: hoe groot moet de afstand tussen het puntstuk en de tegenoverliggende strijkregel zijn? De NEM-norm 210 geeft voor de spoorwijde 22,5mm in ieder geval het antwoord.

Ik haalde mezelf wel wat op de hals: alle sporen zelf bouwen, al het rollend materieel ook... en natuurlijk moesten de trams rijden op bovenleidingsvoeding, net als in het echt. Aanvankelijk dacht ik nog aan een omschakelbare baan: ofwel tweerailsysteem, ofwel bovenleiding-met-beide-rails-aan-massa. Alle puntstukken van wissels zouden ofwel aan massa liggen, ofwel bij tweerailbedrijf geïsoleerd zijn. Maar met tweeassige tractievoertuigen met tweerailvoeding is dat een recept voor stilstand op wissels.

Nee, was het besluit, de electriciteit komt uit de bovenleiding, en gaat via de trammotor naar de beide rails. Een prima systeem waar we later nog allerlei handige trucs mee konden uithalen. Maar zover zijn we nog niet op onderstaande foto.

Op de middelste module, waar alles mee begon, liggen al sporen. Op de voorgrond het eerste zelfgebouwde wissel. Er hangt nog geen bovenleiding. Maar dat zou niet lang zo blijven.

(Foto: Len de Vries)
Op 12 oktober 2004, acht jaar later, staat de A251 op dezelfde plek. De sporen liggen nu netjes in de ballast, en de bovenleiding trekt strepen door het beeld. Links van de stenen loods zijn naar Manx voorbeeld de groene loodsen verrezen, waar goederenwagens en aanhangrijtuigen klaar staan om te worden ingezet.